“Sonradan Kontrol“ Hakkında Merak Edilenler;

Önal YILMAZ
ASSET GRUP - Mevzuat Müdürü

Merhaba değerli LojiBlog okurları;

Gümrük Denetim Birimlerince firmalara yapılan, “Sonradan Kontrol” hakkında merak edilenler ile ilgili önemli detayları sizlerle paylaşmak isterim.

Gümrük Denetim Birimlerince Firmalara yapılan, “Sonradan Kontrol“ hakkında merak edilenler;

Sonradan Kontrol ne demektir?

Mevzuatımızda Sonradan kontrol;

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 73 üncü maddesi uyarınca, eşyanın tesliminden sonra gümrük idaresine beyan edilen bilgilerin doğruluğunu saptamak amacıyla, yükümlülerin ithalat veya ihracat işlemlerinin veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verilerinin, yükümlülere ait yerlerde Gümrük Müfettişleri tarafından denetlenmesidir.

10.2008 tarihli ve 27037 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sonradan Kontrol ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği ile sonradan kontrolün uygulama esas ve usulleri belirlenmiştir. Bu Yönetmelikle birlikte risk analizine dayalı, planlı ve sistematik sonradan kontrol uygulamasına başlanmıştır.

Sonradan Kontrol kapsamında nelere bakılmaktadır?

Sonradan kontrol, özellikle, belirli risk alanlarında uygunluk denetimi amacıyla yapılmaktadır. Bu alanlar;

Olarak sınıflandırılabilir.

Gümrük kontrol sisteminin son aşamasını oluşturan söz konusu denetim, seçili bir işlemi kapsayabileceği gibi, belirli bir döneme ait ithalat veya ihracat işlemlerinin tümünü de içine alabilmektedir.

Sonradan kontrol; gümrük işlemlerinin ve bu işlemlerle bağlantılı diğer hesap kayıt ve belgelerin kontrolünü kapsamaktadır. Yani yalnızca ithalat ve ihracat işlemi değil gümrükle ilgili (antrepo, menşe, kıymet, onaylanmış kişi vb) tüm işlemlerin kontrolü söz konusudur.

Sonradan kontrol, sadece firmaların yaptığı işlemlerin kontrolü değil yapacağı işlemlere ilişkin hem kontrol hem de bilgi alış-verişinin yapılmasını da kapsar.

Yine gümrük işlemleriyle bağlantılı muhasebe kayıtlarının, kambiyo hareketlerinin, çalışanların mevzuat bilgilerinin kontrolünü de içerir.

Sonradan Kontrol uygulaması ile amaçlanan nedir?

Sonradan kontrol, aynı zamanda rehberlik sağlama yönü bulunan bir uygulama olup, gümrük mevzuatının herkese eşit bir şekilde uygulanmasının sağlaması amaçlanmaktadır.

Uygulamanın, risk analizine dayalı ve objektif olmasından dolayı “rehberlik sunma” ve “yardım” ilkesi de bulunmaktadır.

Uygulamanın yol gösterici ve önleyici fonksiyonu sayesinde yükümlülerin benzer ihlallerinin azaltılması, kullanışsız veya hatalı prosedürlerden kaçınmaları, hataların üstesinden gelmeleri ve zayıf oldukları noktaları görmelerin sağlanması amaçlanmaktadır.

Ayrıca sonradan kontrol sisteminin, gümrük idaresi üzerindeki yükün azaltılması, dış ticarette gümrük uygulamalarından kaynaklanan maliyetleri azaltılması, mevzuata uygun olarak yürütülen ticaretin daha kolay yapılması, aynı zamanda yasa dışı ticaretle ve kayıt dışılıkla daha etkili mücadele edilebilmesi fonksiyonları da bulunmaktadır.

Sonradan Kontrol kapsamında gidilen Firmalar nasıl seçilmektedir?

Sonradan kontrole tabi tutulacak yükümlüler “yıllık” olarak önceden belirlenmektedir.

Denetime tabi tutulacak şirketlerin bir kısmı “risk kriterlerine” dayanarak tespit edilmektedir, diğer kısmı ise “rastgele” olarak seçilmektedir.

Bu kapsamda gümrük işlemleri gerçekleştiren her bir şirketin sonradan kontrol planı çerçevesinde denetime tabi tutulması söz konusudur.

Sonradan Kontrol kapsamında başlıca haklarınız nelerdir?

Sonradan Kontrol sırasında tespit edilen konular ve hukuki sonuçları hakkında bilgi talep edebilir,

Sonradan kontrole tabi kişilerin yapılan incelemede bizzat bulunmak veya vekil bulundurmak hakları da bulunmaktadır.

Sonradan Kontrol sonucunda nihai görüşme yapılmasını veya yapılmamasını talep etmek,

Sonradan Kontrol Denetim raporunun kendilerine verilmesini veya gönderilmesini talep etmek ve söz konusu rapor hakkında süresi içerisinde görüş bildirmek.

Sonradan Kontrol kapsamında başlıca yükümlülükleriniz nelerdir?

Sonradan Kontrolün yapılabilmesi için uygun bir çalışma ortamı ve gerekli yardımcı maddeleri bedelsiz sağlamak

Denetim elemanlarının kişilere ait iş yerlerinin her yerine girmesine ve inceleme yapmasına müsaade etmek

Sonradan Kontrol avantajları?

Gümrük beyanlarının kontrolünün sonradan kontrol sistemi ile çerçevesinde uygun yapılması halinde;

Gümrük işlemlerinin basitleştirilmesiyle birlikte, ithalatçı ve ihracatçıların gümrüklerde harcadıkları süre en aza indirilerek, bu kişilerin mallarının dağıtımını hızlı bir şekilde yapmalarına imkân sağlanmış olmaktadır.

Malların gümrüklerden ilişik kesme sürelerinin azalması, iş sahiplerinin rekabet gücünü de artırmaktadır.

Malların gümrüklerde bekleme sürelerinin azaltılması, hem depolama ve hem de sigorta masraflarında tasarruf sağlamaktadır.

Sonradan kontrol ve risk yönetimi tekniklerini kullanan gümrük idareleri, sadece yapılan işleme dayalı kontrolden, daha gelişmiş firma odaklı denetime geçme fırsatını yakalayabilmektedirler.

Ticaret hayatı içerisinde Kamu denetiminin her türlüsüne açık bulunmaktayız. Bu çerçevede bu kontrollerden korkmamalı, fakat hazırlıklı olmalıyız.

Sektörel mevzuata dair soru ve görüşlerinizi bizlerle paylaşmak için bize yazabilirsiniz.