Konteyner Tartımında SOLAS Kuralları ve İlgili Yönergenin Uygulama Detayları

Kubilay YILDIRIM - Genel Müdür Yardımcısı ASSET GRUP

Merhaba Değerli Lojiblog okurları,

Sizlere daha önceki makalemizde Lojistikte Lokal Masrafların Yönetiminden bahsetmiştik. Bugünde, halihazırda uygulama esasları çok fazla bilinmeyen, SOLAS *(1) konvansiyonu hakkında teknik detaylardan daha çok fiili uygulamaya yönelik bilgileri ve dikkat edilmesi gereken hususları sizlere aktaracağız.

SOLAS’a dâhil edilen ve gemilere yüklenecek tüm dolu konteynerlerin tartılarak beyan edilmesine ilişkin direktifin uygulanmasına 2014 yılında karar verilmişti. Doğrulanmış Brüt Ağırlık (DBA/VGM-Verified Gross Mass of a Container) beyanlarının verilebilmesine yönelik olarak sektörün gerekli hazırlıkları yapılabilmesi içinse 1 Temmuz 2016’ya kadar süre tanınmıştı.

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 01 Haziran 2016 da konuya ilişkin “DENİZYOLUYLA TAŞINACAK DOLU KONTEYNERLERİN BRÜT AĞIRLIKLARININ TESPİTİ VE BİLDİRİMİ” hakkında yönerge *(2) yayımlamıştır. Yönergenin öncesinde ve sonrasında sektörde uygulamanın nasıl olacağı hakkında ciddi bir kaos yaşanmıştır. Konuya dair teknik detayları UTIKAD tarafından “KONTEYNER TARTIM REHBERİ” *(3) başlığı ile yayımlanmıştır. Biz ise çok fazla teknik detaylara girmeden basit biçimde başlıklar halinde konuyu sizlere aktaracağız.

Yönergeye dair bilgiler

Yayımlanan yönergede DBA (VGM) yöntemleri 2 seçenekli sunulmuştur. İlk seçenek halihazırda kullanılan en yaygın uygulamadır. Tüm limanlarda konteynerler tartılarak gerekli işlemler yapılmaktadır. İkinci seçenekte ise YYS- Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası *(4) zorunlu tutulduğu için çok daha az sayıda firmanın tercih edebileceği bir uygulamadır.

Gerek YYS sahibi firmaların az olması gerekse Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sertifika verilmiş ve güncelliğini koruyan tartı sayısının çok az olması nedeniyle halihazırda konteyner tartımları çoğunlukla ilgili limanlar tarafından yapılmaktadır.

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Sorumlu kişi :

Bu uygulamada dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi kimin sorumlu olduğu konusudur. Kurallara göre SHIPPER (YÜKLETEN) konteynerlerin toplam brüt ağırlığının tartılması ve doğrulanmasından tek ve mutlak sorumludur.

Burada yükleten bölümü için ilgili hat konşimentosunun Shipper bölümüne bakılmaktadır.

İhracatçı taşımayı direkt olarak armatör, hat operatörü veya acentesi ile organize ederek hat konşimentosu aldığı durumda, hat konşimentosunda Shipper olarak ihracatçı görüneceğinden sorumluluk ihracatçıya aittir.

İhracatçı taşımayı Freight Forwarder (Nakliye Organizatörü) ile organize ederek Freight Forwarder konşimentosu aldığı durumda hat konşimentosunda Shipper olarak iligili Freight Forwarder yer alacağından, sorumluluk Freight Forwarder ‘da olacaktır.

Böylelikle taşıma işlemlerinde birçok kolaylık sağlayan Freight Forwarder kullanımına bir yenisi daha eklenmiş olmaktadır.

Ceza :

Bu uygulamaya ilişkin ceza yaptırımı, ilgili yönergenin 24.Maddesinde belirtilmiştir. İlgili cezai müeyyide için “618 sayılı Limanlar Kanununun 11 nci maddesinde *(5) belirtilen idari para cezası uygulanır” denmektedir.

DBA bildirimi ile ilgili tartım hata payı +/- %5 ile sınırlandırılmıştır.

İç nakliye :

SOLAS uygulamasıyla yükü bir kat daha artan iç nakliye firmalarında operasyon süreçleri iyi takip edilmelidir. Halihazırdaki uygulamada araçlar ilk önce konteyner ile birlikte tartılmakta daha sonra konteyneri indirdikten sonra araç boş olarak tekrar tartılmaktadır. Aradaki fark Doğrulanmış Brüt Ağırlık (DBA/VGM) olarak işleme alınmaktadır. Eğer araç tartılmadan konteyneri direk indirir ise maliyetler çok ciddi artmaktadır. Bu manada limana giren araçların direk tartıya yönlendirilmesi oldukça önem arz etmektedir.

İhracatçıya getireceği ek yükler

İlk olarak belirtmek isterim ki maalesef liman yöneticileri bu durumu lehlerine çevirip DBA yöntem şekline ve tartım işleminin nerede yapıldığına bakılmaksızın konteyner başına 5 ila 20 USD arası DBA/VGM işlem ücreti almaktadırlar.

DBA bildiriminin ihracatçıya getireceği diğer maliyetler yöntem seçimine göre değişmektedir.

İlk yöntemle işlem yapılması durumunda yukarıda belirtilen DBA/VGM işlem ücretine ek olarak 10 ila 30 USD arası konteyner tartım ücreti alınmaktadır. Özetle eskiden limanda beher konteyner tartım işlemi 15 USD civarı bir maliyet iken SOLAS sonrası limanda beher konteyner tartım işlemi toplamda 50 USD maliyete kadar çıkmıştır.

DBA tespitinde ikinci yöntemle işlem yapılması için öncelikle YYS sahibi firmalar “Kullanıcı Yetki Belgesi” ni ilgili bakanlıktan almaları gerekmektedir. Belge ücreti 30.000 (Otuzbin) TL olup 3 yıl geçerlidir. Bahse konu belgenin yenileme ücreti ise söz konusu belge ücretinin % 50’si kadardır. İkinci yöntemle işlem yapmaya yetkili ihracatçılar yine Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sertifika verilmiş ve güncelliğini koruyan bir tartıda tartım işlemi yaptırmaları gerekmektedir. Yukarda belirttiğim gibi ikinci yöntemle işlem yapılsa bile DBA/VGM işlem ücreti ihracatçıya yansıtılmaktadır.

(1) SOLAS (Safety of Life at Sea) Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi

http://imo.udhb.gov.tr/TR/28solas74.aspx