İran, Türk kozmetiğine gümrük kapılarını kapatıyor.
Türk kozmetik sektörü olarak İran’a yönelik uluslararası ambargonun kalkmasından en fazla heyecanlanan sektörlerin başında geliyorduk. İran’ın Türk kozmetik firmalarının en önemli ihracat pazarlarından biri olmasının yanı sıra İranlı tüketicinin gözündeki Türk ürünleri algısının yüksek olması ticaret hacminin daha da artacağına yönelik umutlarımızı artırmıştı. Hâlihazırda İran’a ihracat yapma izni olan firmalarımızın süreleri birkaç ay içinde doluyor. Yeni ürün izin başvurusu ise kabul edilmiyor.
Türk kozmetik sektörü olarak İran’a makyaj ve cilt bakım ürünlerinden parfüme, ıslak mendilden saç bakım ürünlerine kadar farklı birçok ürün ihraç ediyoruz. İranlı kadınların kalite ve çeşitlilikte iyi bir konumda bulunan Türk ürünlerine ilgisi büyük.
Türkiye’nin 2015 yılında iran’a kozmetik ihracatı 68 milyon 798 bin dolar oldu. 2016 yılının 7 aylık döneminde yapılan ihracat ise 50 milyon dolar seviyesinde. İran, 2015 yılı geneli ve 2016 Ocak-Temmuz dönemi kozmetik ihracatımızda ikinci sırada yer alıyor. Geçtiğimiz yıl 1 milyar 98 milyon dolarlık kozmetik ihracatında İran’ın payı yüzde 6,3 olurken, 2016’nın 7 aylık dönemindeki 588 milyon 407 bin dolarlık ihracattaki payı ise yüzde 8,5 olarak gerçekleşti.
İran izin krizinde bugüne nasıl gelindi?
2004 yılında PMF olarak adlandırılan dosya hazırlanması uygulaması vardı. İran Sağlık Bakanlığı, 2008 yılıyla birlikte yetkililerinin yerinde denetimleri sonunda uygun görülen firmalara ithalat izinleri verilmesi uygulamasına geçti. 2013 yılı sonrasında ise yerinde denetimlere ek olarak ‘Visual Certificate’ olarak adlandırılan ve belirli bir süre ithalat izni veren belgelendirme sistemine geçildi. Artık sadece Avrupa’da belirli ülkelere ürünlerini ihraç eden firmalara Visual Certificate veriliyor.
Türkiye’den izin alabilen ve ihracat yapan firma sayısı getirilen her yeni şartla birlikte düşüş gösterdi. İran’ın kendi üreticisini korumayı gerekçe göstererek Türk ürünlerine kapılarını kapatmaya çalışmasını anlamak mümkün değil. İran’a doğrudan yatırım sağlama isteğini anlayışla karşılıyoruz ancak bu tip engellemeler iki ülke arasında işbirlikleri ve ortak yatırımların da önünde bir engel oluşturacaktır. Kaldı ki, Türkiye İhracatçılar Birliğimizin Türk Ticaret Merkezi çalışmaları kapsamında Türk firmalarımız İran’da yer almaya başlayacak. Türkiye, Iran için bir tehdit değil, iyi bir ticari ortaktır.
Murat Akyüz – İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı
