Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan yeni Gümrük Kanunu taslağı ve düzenlenenfihrist ektedir. Taslakta yer alan yeni düzenlemeler ile ilgili özet açıklamalar aşağıdadır.

-----Geçici ve yürürlük maddeleri dahil 228 maddedir. (4458 Sayılı Gümrük Kanunu 248 maddedir.)

-----Yürürlükten kaldırılan hükümler, geçici maddeler ve yürürlük kısmı dahil olmak üzere 11 kısım olarak hazırlanmıştır. (4458 Sayılı Gümrük Kanunu 13 kısımdır.)

----- Taslakta, işi gereği gümrük mevzuatı kapsamına giren faaliyetlerde bulunan kişiler Ekonomik Operatör, Yetkilendirilmiş Yükümlüler de Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör olarak tanımlanmıştır.

-----Taslakta, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması ile ilgili ibareler yer almamaktadır. Dolayısıyla;

Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edileceği ve bu işlemlerin, Denizyolu ile gelen eşya için özet beyanın verildiği tarihten itibaren kırk beş gün,diğer bir yolla gelen eşya için özet beyanın verildiği tarihten itibaren yirmi gün içinde tamamlanması gerektiği hükümleri de yer almamaktadır.

Buna karşılık taslakta, Geçici depolanan serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması veya yeniden ihraç edilmesine ilişkin işlemler eşyanın gümrüğe sunulduğu tarihten itibaren doksan gün içinde tamamlanır ibaresi yer almaktadır. Bu süre içerisinde işlemeleri tamamlanmayan eşya tasfiye edilecektir.

-----Gümrük rejimleri;

1-Serbest dolaşıma giriş rejimi

2-İhracat rejimi

3-Özel rejimler

--A-Transit rejimi

--B-Depolama rejimleri

--------1-Gümrük antrepo rejimi

--------2-Serbest Bölgeler rejimi

--C-Özel Kullanım rejimleri

--------1-Geçici kabul rejimi

--------2-Nihai kullanım rejimi

--D-İşleme rejimleri

--------1-Dahilde işleme rejimi

--------2-Hariçte işleme rejimi

olarak düzenlenmiştir. Serbest bölgeler ve nihai kullanım işlemleri gümrük rejimi olarak düzenlemiş, gümrük kontrolü altında işleme rejimine yer verilmemiştir.

-----Fikri ve sınai mülkiyet haklarının gümrüklerde korunması ile ilgili mevzuat, kişilerin gümrük mevzuatına ilişkin hak ve yükümlülükleri bölümünde ayrıca düzenlenmiştir.

-----Bağlayıcı tarife bilgisinin süresi 3 yıl olarak düzenlenmiştir. (4458 Sayılı Gümrük Kanununda 6 yıl)

-----Kişilerin, Gümrük idarelerinin kararlarına karşı itiraz etmeden doğrudan dava açabilmeleri yönünde düzenleme yapılmıştır.

-----Hiç alınmadığı veya noksan alındığı tespit edilen vergilere ilişkin tebligat, 4458 sayılı kanuna göre gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren 3 yıl içinde yapılıyorken, taslakta bu süre, vergi yükümlülüğünün doğduğu tarihi takip eden yılbaşından itibaren 3 yıl olarak düzenlenmiştir.

----- Gerekli teminatın sağlanmış olması şartıyla ve talep edilmesi halinde, yetkilendirilmiş ekonomik operatör statüsü tanınan kişinin tek bir beyanına ilişkin gümrük vergilerinin ödenmesi, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren otuz güne kadar ertelenebilecektir.

Ayrıca, Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör statüsü tanınan kişinin bir takvim ayı içerisinde işlem gören birden fazla beyanına ilişkin gümrük vergilerinin toplu olarak ödenebilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır.

-----Gümrük beyannamesinin eşyanın gümrüğe sunulmasından önce verilebilmesi ile ilgili düzenleme yapılmıştır. Bu durumda beyannamenin verilmesinden itibaren otuz gün içinde eşyanın gümrüğe sunulmaması durumunda gümrük beyannamesi verilmemiş sayılacaktır.

-----Kanun taslağında, diğer basitleştirmeler adı altında aşağıdaki düzenlemeler yer almaktadır.

1---Farklı Tarife Alt Pozisyonlarındaki Eşyanın Gümrük Beyanının Basitleştirilmesi

Bir taşıma belgesi veya taşıma belgesi yoksa fatura kapsamı eşyanın farklı tarife alt pozisyonlarında sınıflandırıldığı ve her bir eşya için tarife alt pozisyonuna göre ayrı gümrük beyanı verilmesinin ilave iş yüküne ve ödenecek gümrük vergisine oranla aşırı bir masrafa neden olacağı hallerde, gümrük idaresi beyan sahibinin başvurusu üzerine, bu belge kapsamı eşyanın tamamına, tarife alt pozisyonuna göre en yüksek gümrük vergisi oranına tabi eşyaya uygulanacak vergi oranını uygulayabilir.

Ticaret politikası önlemlerinin uygulanmasında eşyanın tabi olduğu tarife alt pozisyonuna göre sınıflandırmasının gerekli olduğu hallerde bu hüküm uygulanmayacaktır.

2---Merkezi Gümrükleme; Gümrük idareleri, Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör statüsü tanınan kişilerin başvurusu üzerine gümrük beyannamesinin, eşyanın sunulduğu gümrük idaresi yerine bu kişinin yerleşik olduğu yerdeki gümrük idaresine verilmesine izin verebilir.

3---Kayıt Yoluyla Beyan; Gümrük idareleri başvuru üzerine, beyanın yapıldığı anda beyan sahibinin elektronik sistemindeki beyanname bilgilerine erişilebilmesi koşuluyla, basitleştirilmiş beyan da dahil, kayıt yoluyla beyan yapılmasına izin verebilir.

4---Öz Değerlendirme; Gümrük idareleri başvuru üzerine, gümrük idaresince yapılması gereken belirli gümrük işlemlerini yerine getirmek, ödenecek gümrük vergilerini belirlemek ve gümrük gözetiminde belirli kontrolleri gerçekleştirmek üzere Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör statüsü tanınan kişilere izin verebilir.

-----4458 sayılı gümrük kanununda eşyanın teslimi olarak yapılan düzenlemeler, taslakta eşyanın serbest bırakılması şeklinde düzenlenmiştir.

------Taslakta, eşyanın bir depolama rejimi (antrepo-serbest bölge rejimleri)altında kalış süresi sınırsızdır hükmü yer almakta, ancak bir beyanname verilmesi durumunda, gümrük işlemlerinin beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde bitirilmesi gerektiği, bu süre içinde işlemi bitirilmeyen eşyanın tasfiye edileceği hükmü yer almaktadır.

-----Taslakta gümrük antrepolarına konulacak eşyalar arasında 4458 sayılı kanunda yer alan ‘’Gümrük antreposuna alınması halinde ihracata ilişkin önlemlerden yararlanabilecek serbest dolaşımda bulunan eşya’’ ibaresi yer almamaktadır.

------Çıkış özet beyanı, taşıyıcı yerine, ihracatçı veya gönderici ya da taşıyıcı tarafından adına veya hesabına hareket edilen diğer bir kişi tarafından verilebilecektir.

------ Taslakta, Gümrük müşavirliği ve gümrük müşavir yardımcılığı sınavlarına en fazla beşer defa girilebilir hükmü yer almaktadır. (4458 Sayılı Gümrük Kanuna göre üçer defa girilebilmektedir.)

------Taslakta, cezalar ile ilgili genel açıklamalar bölümünde ‘’ Yargı mercileri tarafından iptal edilen genel tebliğ ve genelgeler hariç olmak üzere, bir hükmün uygulanması hususunda gümrük idaresinin genel tebliğ veya genelgede değişiklik yapmak suretiyle görüş değiştirmesi veya gümrük idaresi tarafından yükümlüye yazılı olarak hatalı izahat verilmiş olması halinde bu Kısım hükümlerine göre para cezası ve faiz uygulanmaz’’ hükmüne yer verilmiştir.

-----4458 sayılı kanunun 234. Maddesinde yer alan, tarife, kıymet, miktar farkları kaynaklı cezalar ayrı ayrı düzenlenmemiş, ithalat vergileri arasındaki fark % 5’i aştığı takdirde ve satış birimine göre miktar itibarıyla % 5’i geçmeyen bir fark ibareleri kaldırılmış, uygulanacak ceza ‘’yapılan muayene, denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda, alınması gereken ithalat vergilerinin beyana göre hesaplanan gümrük vergilerinden fazla olması halinde fark ithalat vergilerinin yanı sıra vergi farkının üç katı para cezası alınır’’ şeklinde düzenlenmiştir.

-----Taslakta,4458 sayılı kanunun 235. Maddesinde düzenlenen, ithali yasak, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi eşyalarla ilgili‘’aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda bu fıkralara göre hesaplanan cezalar yüzde on beş oranında uygulanır’’ hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, Transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın, hareket gümrük idaresinden sevk edilmesinden sonra varış gümrük idaresine varışından önce ya da varış gümrük idaresinde yapılan kontrolü veya muayenesi sonucunda eşyada tespit edilecek miktar farkları durumunda uygulanacak cezalar aynı madde içerisinde düzenlenmiştir. (4458 Sayılı Gümrük kanununda bu ceza ayrı bir maddede düzenlenmiştir.)

------Eşyanın antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın tespiti halinde 4458 sayılı kanuna göre gümrüklenmiş değerin iki katı idari para cezası verilmekteydi. Taslakta bu duruma aşağıdaki belirtildiği şekilde 2 farklı ceza öngörülmüştür.

a) Farklı çıkan eşyanın gümrük vergileri toplamının beyan edilen eşyanın gümrük vergileri toplamından fazla olması durumunda farklı çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası verilir.

b) Farklı çıkan eşyanın beyan edilen eşyadan farklı şekilde, ithalinin lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olması durumunda eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar para cezası verilir.

-----4458 Sayılı Gümrük kanununun 238. Maddesinde yer alan, ‘’dâhilde işleme rejimi kapsamı ithal eşyasının, işleme faaliyetindeki hali veya işlem görmüş ürün hali de dahil olmak üzere rejim çerçevesinde izin verilen yerlerde tespiti halinde ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir’’ ibaresi, dâhilde işleme rejimi kapsamı ithal eşyasının, gümrük gözetiminden gümrük mevzuatına aykırı olarak çıkarılmamış olduğunun tespiti halinde, ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir’’ şeklinde düzenlenmiştir.

------4458 sayılı kanuna göre 89 TL olan usulsüzlük cezası taslakta 100 TL olarak düzenlenmiştir.

------Taslakta, standart beyanname ve beyannamede bulunması gereken bilgilerden veya destekleyici belgelerden bazılarının istenmediği basitleştirilmiş beyanname kavramlarına yer verilmiştir.

----Taslakta, Gümrük Müşavirliği asgari ücret tarifesi ayrı bir madde olarak düzenlenmiştir.